Blog prawniczykancelaria adwokacka Rzeszów

30.11.2023 | Blog prawniczy
Czy mogę zrzec się spadku jeszcze za życia spadkodawcy?

Jest to jedno z najczęściej pojawiających się pytań w sprawach spadkowych. Już na wstępie należy odpowiedzieć na to pytanie twierdząco. Trzeba jednak odróżnić odrzucenie spadku od zrzeczenia się praw do spadku. Odrzucić spadek można jedynie po śmierci spadkodawcy, natomiast zrzeczenie dziedziczenia następuje tylko i wyłącznie za życia przyszłego spadkodawcy.

Zrzeczenie dziedziczenia jest swojego rodzaju umową zawieraną z osobą, po której wedle ustawy powinniśmy dziedziczyć, czyli np. w przypadku dziecka i matki. Zgodnie z art. 1048 kodeksu cywilnego, umowa taka powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Co za tym idzie, zarówno osoba zrzekająca się, jak i spadkodawca muszą stawić się wspólnie u notariusza, żeby zawrzeć właściwą umowę. Zrzeczenie się dziedziczenia może zawierać również zrzeczenie się prawa do zachowku. Skutkiem zawarcia takiej umowy jest wyłączenie od dziedziczenia osoby zrzekającej się - jest traktowana jakby nie dożyła do otwarcia spadku. Należy również wspomnieć, że zawarcie takiej umowy nie jest ostatecznie wiążące – umowę taką można cofnąć, jednakże wymaga to ponownego stawiennictwa osób zawierających umowę u notariusza i zawarcie kolejnej umowy odwołującej poprzednie porozumienie. Dość nieoczywistym skutkiem zawarcia umowy dziedziczenia, jest wyłączenie od dziedziczenia dalszych potomków zrzekającego się – jeśli zrzekające się dziecko posiada lub będzie posiadać swoje własne dzieci, to nie będą one brane pod uwagę przy dziedziczeniu po swoich zmarłych dziadkach.

Podsumowując, zrzeczenie się dziedziczenia oznacza, że dana osoba nie będzie miała praw do spadku, ale również nie będzie zobowiązana do spłaty długów zmarłej osoby. Kluczowym aspektem jest porozumienie w tej kwestii z przyszłym spadkodawcą i jego zgoda na takie rozwiązanie. Nie zawsze jest to możliwe, jeśli relacje w rodzinie nie są najlepsze to trudno nakłonić przyszłego spadkodawcę do podjęcia takiego kroku i wizyty u notariusza. W takim wypadku pozostaje nam pilnowanie właściwego terminu na odrzucenie spadku – ale już po śmierci spadkodawcy.

Zrzeczenie się dziedziczenia jest jedną z dostępnych form zabezpieczenia się na przyszłość, jeśli chodzi o możliwość potencjalnego odziedziczenia długu. Dla samego spadkodawcy jest to często również celowe, gdyż może w ten sposób sprawić, że wszelkie sprawy spadkowe będą już za jego życia uregulowane i nie będzie istniało ryzyko, że np. dzieci pokłócą się między sobą o spadek lub będą kierować do siebie wzajemne roszczenia. Warto przemyśleć czy taka umowa może być dla nas korzystna, a jeśli stwierdzimy, że tak – czas podjąć właściwe ku temu kroki.